Konya Şeker
“Türkiye’nin Üreten Gücü”
Konya Şeker, bir çiftçi kooperatifi iştirakinin, Türkiye’nin tarımsal sanayi devine dönüşmesinin öyküsüdür.
Konya Şeker Fabrikası 1954’te üretime başlamıştır, şirketin büyük hissedarı, 46 bin üreticinin ortak olduğu Konya Pancar Ekicileri Kooperatifi’dir.
Pankobirlik ve bünyesindeki 16 pancar kooperatifinin hissedar olduğu Konya Şeker ortaklık yapısı itibariyle ülkemizdeki yaklaşık 900 bin pancar üreticisinin ortak girişimidir. Bir kooperatif girişimi olarak kurulan ve kanunun desteğini ifade etmek için kuruluş sermayesine, cüzzi miktarda (1/10) katkı yaptığı Konya Şeker 40 yıl boyunca kamu tarafından işletildi. Konya Şeker, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş’nin yönetimi döneminde, diğer fabrikalar gibi arzu edilen büyümeyi sağlayamadıysa da kapasitesini kademeli olarak artırdı. Kuruluş yıllarında günlük 1800 ton olan şeker pancarı işleme kapasitesi, 1966 yılında 2 bin 700 tona, 1978’de ise 6 bin tona çıkarılmış, 1987’de Konya Pancar Ekicileri Kooperatifi ortaklığıyla kurulan Pancar Yem Sanayi ve Ticaret A.Ş’nin yem fabrikası faaliyete geçirilmiştir. 1993 yılında SEK’in özelleştirilmesi sürecinde Konya Süt Fabrikası, Konya Şeker ve Konya Pancar Ekicileri Kooperatifi’nin ortak girişimiyle şirket bünyesine dahil edildi.
Şeker Fabrikası, özelleştirmelerin yoğun olarak gündeme geldiği 1990’lı yılların başında, gerçek sahibi olan pancar ekicilerine geri verildi. Kademeli olarak gerçekleştirilen devir işleminin ardında 1994 yılında yönetim tamamen kooperatiflere devredildi.
2000’li yıllara kadar sadece tek kalem kristal şeker üreten Konya Şeker, 1999’da değişen yönetim felsefesiyle yeni bir strateji belirleyerek, yatırım planlaması oluşturdu ve faaliyet alanlarını genişletmeye başladı. “Üretici ortakların tek tarımsal üretim kalemi pancar olmamalı” gerçeğinden yola çıkan yeni strateji “üretilen veya üretilebilecek her ürünü işleyecek, bu süreçte yaşanan sorunlara çözüm bulacak, tarım sektörünün rekabetçi yapısını güçlendirecek bir sanayi yapılanması sağlamak” olarak belirlendi. Özkaynaklara dayalı büyüme, dünyadaki başarılı kuruluşların birikimlerinden yararlanma, verimlilik ve rekabet esaslı yapılanma pazarlamanın ulaştığı profesyonel birikimden yararlanma gibi unsurları içeren yeni yönetim felsefesinin sonuçları kısa sürede alındı. 1999’da çukur bakiyeli bir şirket olan Konya Şeker, ilk olarak 1954 yılında kurulan fabrikanın teknolojisini yenileyip üretimde otomasyona geçerek işletme verimliliğini arttıracak yatırımları gerçekleştirdi.
Bu yatırımla, fabrikanın günlük pancar işleme kapasitesi artarken, melasta kalan şeker oranı düşürüldü, yakıt ve işçilik giderleri azaltıldı. Diğer yandan, istihdamın kalitesi artırılarak mesleki formasyona önem verildi, kararlılıkla uygulanan bu istihdam politikası sonucu çalışan profilinde Meslek Yüksek Okulları ve Meslek Lisesi mezunu kalifiye işçilerin oranı yüzde 92’ye yükseltildi. Sadece bu yatırım ve önlemlerin sonuçları bile şirketin 2000-2016 yıllarında 359 milyon dolar tasarruf etmesi sağlandı.
Öz kaynaklarını etkin kullanarak yaptığı bu yatırımlarla bazıları dünya ölçeğinde olmak üzere toplam 45 üretim tesisi kuran Konya Şeker, faaliyet gösterdiği sektör aralığını en hızlı geliştiren şirket oldu. Bu çerçevede son 14 yılda, üretim kalemini kristal şekerden tatlı şerbetine, ilaç şekerinden şekerleme ve çikolataya, atıştırmalıklardan et ve süt ürünlerine, dondurulmuş ürünlerden ayçiçeği yağına, organik gübreden hayvancılığa, biyoetanolden elektrik üretimine kadar uzanan geniş bir yelpazeye taşıdı. Dondurulmuş ürünlerini Torku Pratiko markası ile pazara arz eden Konya Şeker, atıştırmalık ile et ve süt ürünlerini ise Torku çatı markası altında tüketici ile buluşturuyor.
Torku, bir tarafta nihai tüketiciye doğal ve sağlıklı ürünler ulaştırmak diğer tarafta da üreticinin hasadına da talep garantisi oluşturmak, katma değerli ürünlerle refahını artırmak amacıyla geliştirdiği birbirinden lezzetli ürünlerini en doğal halleriyle ve tüm çeşit zenginliği ile bir arada tüketicilerine ve çiftçi ortaklarına sunmak üzere "Doğrudan Market" perakende mağazalarını kurdu.
Anadolu çiftçisinin saflığını, temizliğini, emeğini taşıyan tohumdan sofraya kadar tüm süreci kontrol ederek ürettiği yüzde 100 doğal, güvenli, kaliteli ürünleriyle tüm tüketicilerin beğenisini kazanan Torku, hazır tüketim konusunda da tüketicilerin hem lezzetli hem de güvenilir gıda talebine karşılık "Torku Doğrudan Döner restoranlarını" 2018 yılında hizmete açtı. Torku, tanınmış döner ustalarının önerileri ve yemek tadımcılarının lezzet beğenisine göre geliştirdiği döneri, tek kampüste dünyanın en büyüğü olan Panagro Et - Süt Entegre Gıda Kompleksi'nde kesimini yaptığı etlerden, 3 gün marine ederek hazırlıyor.
Konya Şeker, yeni pozisyonuna uygun ve kontrol mekanizmalarını güçlendirecek yeni yönetim modeline 2008 yılında geçmiş ve grup şirketleriyle iştiraklerini Anadolu Birlik Holding (ABH) çatısı altında toplamıştır. Genel Kurul kararıyla geçilen Holding Yönetim yapısıyla kooperatif şirketler için en büyük tehdidi oluşturan yönetsel kırılganlık ve istikrarsızlık ihtimalleri profesyonel bir yönetim modelinin kurgulanıp hayata geçirilmesiyle ortadan kaldırılmıştır.
Yeni yönetim yapılanmasıyla pazarlardaki payını arttıran Konya Şeker, günümüzde 10.000’e yakın kişiye doğrudan istihdam sağlıyor. Yaklaşık 1 milyon dekarlık alanda 40 bin çiftçiye sözleşmeli tarım yaptırıyor. Türkiye’nin toplam pancar şekeri üretiminin yaklaşık yüzde 22’sini gerçekleştiren Konya Şeker, dondurulmuş patates pazarında da pazar lideridir. Yakıt etanolü üretim kapasitesiyle Türkiye’deki kurulu kapasitesinin yüzde 56’sına, Türkiye’de ilk ve tek sıvı şeker tesisine, dünyada bir benzeri sadece ABD’de bulunan Buharlı Küspe Kurutma Tesisine sahip olan, Konya Şeker, sanayi faaliyetlerini 9 kampüs ve 2 yerleşkede sürdürmektedir.
Konya Şeker tarafından Türk sanayiine kazandırılan yerleşkeler:
1) KONYA MERKEZ KAMPÜSÜ
- KONYA ŞEKER FABRİKASI
- GIDA VE TARIM ÜNİVERSİTESİ
- UYDU DESTEKLİ TARIM PROJESİ
2) ÇUMRA KAMPÜSÜ
- ÇUMRA ŞEKER FABRİKASI
- KÜP VE PAKETLİ ŞEKER ÜRETİM TESİSİ
- SIVI ŞEKER ÜRETİM TESİSİ
- BAKLAVA ŞERBETİ ÜRETİM TESİSİ
- TATLI ŞERBETİ ÜRETİM TESİSİ
- ŞEKERLİ MAMÜLLER, SERT VE YUMUŞAK ŞEKER ÜRETİM TESİSİ
- ÇİKOLATA ÜRETİM TESİSİ
- UNLU MAMÜLLER BİSKÜVİ, KEK, GOFRET ÜRETİM TESİSİ
- İLAÇ ŞEKERİ VE GRANÜL ŞEKER ÜRETİM TESİSİ
- UN FABRİKASI
- ULTRA KLİMA MODERN SERALAR
- BİYOETANOL ÜRETİM TESİSİ
- SIVI KARBONDİOKSİT ÜRETİM TESİSİ
- ORGANİK GÜBRE ÜRETİM TESİSİ
- YEM FABRİKASI
- BUHARLI KÜSPE KURUTMA TESİSİ
- ARI YEMİ ÜRETİM TESİSİ
- ÇUMRA ŞEKER TERMİK SANTRALİ
- FİDAN ÜRETİM MERKEZi
- DOKU KÜLTÜRÜ LABORATUVARI
- ENDÜSTRİYEL ATIK SU ARITMA TESİSİ
- LİSANSLI DEPO
- AKILLI DEPO
3) GELENEKSEL ÜRÜNLER ÜRETİM TESİSİ
- HELVA ÜRETİM TESİSİ
- LOKUM ÜRETİM TESİSİ
- TAHİN ÜRETİM TESİSİ
- SUSAM ÜRETİM TESİSİ
4) CİHANBEYLİ KAMPÜSÜ
- DAMLA/YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİ ÜRETİM TESİSİ
- PVC VE KORİGE BORU ÜRETİM TESİSİ
- ÇUVAL – BALYA İPİ FABRİKASI
- ENJEKSİYON TESİSİ
- STREÇ FİLM VE BASKI TESİSİ
- PLASTİK GERİ DÖNÜŞÜM TESİSİ
5) ALTINEKİN KAMPÜSÜ
- TOHUM ÜRETİM VE İŞLEME TESİSİ
- HAM YAĞ FABRİKASI
6) SEYDİBEY KAMPÜSÜ
- DONDURULMUŞ PARMAK PATATES ÜRETİM TESİSİ
- SOĞAN HALKASI ÜRETİM TESİSİ
- PATATES KROKET ÜRETİM TESİSİ
- BİYOGAZ ÜRETİM TESİSİ
- DOĞAL DEPOLAR
- PATATES NİŞASTASI ÜRETİM TESİSİ
7) MERAM KAMPÜSÜ
- PANAGRO ET - SÜT ENTEGRE GIDA KOMPLEKSİ
- BORDO - ŞALGAM SUYU FABRİKASI
- TAŞAĞIL BESİ ÇİFTLİĞİ,
- DAMIZLIK ANGUS ÜRETİM ÇİFTLİĞİ
- ŞEKERSÜT SÜT ÜRETİM ÇİFTLİĞİ
- ÇUMRA ERENTEPE SÜT ÜRETİM ÇİFTLİĞİ
- SEYDİŞEHİR GEVREKLİ SÜT ÜRETİM ÇİFTLİĞİ
- EMBRİYO ÜRETİM MERKEZİ
- PANAGRO ASLIM BESİ ÇİFTLİĞİ
8) SİVAS – KANGAL KAMPÜSÜ
- KANGAL TERMİK SANTRALİ
9) MANİSA – SOMA KAMPÜSÜ
- SOMA TERMİK SANTRALİ
10) KARAPINAR YERLEŞKESİ
- ÇATALHÖYÜK BULGUR VE BAKLİYAT FABRİKASI
11) BOZKIR YERLEŞKESİ
- TORKU MEYVE SUYU, SİRKE VE PEKMEZ ÜRETİM TESİSİ